PRZYJACIEL KSIĄŻKI (*)
1. Systematycznie czyta książki. Zgromadziła / zgromadził własną biblioteczkę ulubionych
pozycji.
2. Samodzielnie wykonała / wykonał kilka zakładek do swoich książek.
3. Brała / brał udział w konkursie czytelniczym organizowanym np. w szkole, drużynie,
przez redakcję czasopisma lub portalu internetowego.
4. Wykonała / wykonał drobne naprawy introligatorskie kilku książek, pełniła / pełnił
dyżur w bibliotece szkolnej lub publicznej.

BIBLIOTEKARKA / BIBLIOTEKARZ (* *)
1. Prowadziła / prowadził w czasie próby na sprawność bibliotekę drużyny (szczepu)
lub obozu.
2. W czasie dyżurów w bibliotece szkolnej lub publicznej sprawnie posługiwała
/ posługiwał się katalogiem książek. Przygotowała / przygotował dla osoby
prowadzącej zajęcia materiały na określony temat.
3. Zorganizowała / zorganizował wieczór literacki w drużynie, szkole, domu kultury.
4. Zorganizowała / zorganizował w szczepie lub szkole kiermasz książek.

BIBLIOFIL (* * *)
1. Zgromadziła / zgromadził własny księgozbiór i prowadzi jego katalog.
2. Wykonała / wykonał ekslibris do biblioteki domowej, szkolnej lub publicznej.
3. Urządziła / urządził w drużynie wystawę ciekawych książek, prezentując na niej
także własne zbiory.
4. Urządziła / urządził w szkole lub szczepie wieczór wspólnego czytania wybranej
książki, spotkanie z autorem lub podobną imprezę.
5. Nawiązała / nawiązał kontakt z antykwariatem, poznał sposoby gromadzenia wydawnictw
antykwarycznych i przechowywania oraz zabezpieczania starodruków.

KRONIKARKA / KRONIKARZ (*)
1. Prowadziła / prowadził w okresie próby kronikę zastępu (drużyny), posługując
się kilkoma rodzajami pisma.
2. Sporządziła / sporządził notatki z wydarzeń na podstawie relacji świadków.
3. Dopilnowała / dopilnował przez co najmniej jeden rok, aby kronika była zawsze
tam, gdzie drużyna.
4. Zapoznała / zapoznał się z twórczością najbardziej znanych polskich kronikarzy.

REPORTERKA / REPORTER (* *)
1. Przygotowała / przygotował rzeczowe relacje z biwaku lub obozu drużyny, z uroczystości
szkolnej, z wydarzeń mających miejsce w okolicy.
2. Posługiwała / posługiwał się sprzętem reporterskim (dyktafon, aparat fotograficzny, kamera), przygotowując materiały dla szkolnego (lokalnego) radia, telewizji,
gazety.
3. Napisała / napisał dwa reportaże: na wybrany i na zadany temat. Dobrała / dobrał
ilustrujące je rysunki lub zdjęcia. Przedstawiła/ przedstawił je w drużynie.

DZIENNIKARKA / DZIENNIKARZ (* * *)
1. Poznała / poznał cechy, jakimi powinni charakteryzować się dziennikarze oraz
zasady, jakie obowiązują w ich zawodzie.
2. Przeprowadziła / przeprowadził wywiad na określony temat.
3. Przez okres próby brała / brał udział w pracy redakcji harcerskiej, pisząc do wybranego
działu.
4. Nawiązała / nawiązał stały kontakt z gazetą młodzieżową lub dla dzieci i systematycznie
dostarcza jej swoje artykuły.
5. Przekazała / przekazał napisany przez siebie reportaż z imprezy harcerskiej do
lokalnej gazety.

WYDAWCA (mistrzowska)
1. Poznała / poznał pracę redakcji gazety lub wydawnictwa książkowego.
2. Rozróżniła / rozróżnił rodzaje czcionek drukarskich i typy edytorów komputerowych,
stosując je w swojej gazecie lub publikacjach książkowych.
3. Złożyła / złożył na komputerze gazetę lub inną publikację.
4. Rozprowadzała / rozprowadzał wydawnictwa przygotowane przez drużynę, hufiec, szkołę, dom kultury itp.

MIŁOŚNICZKA ARCHITEKTURY / MIŁOŚNIK ARCHITEKTURY (* *)
1. Rozpoznaje sześć podstawowych nowożytnych stylów w architekturze. Odwiedziła
/ odwiedził znajdujące się w okolicy budowle charakterystyczne dla tych
stylów. Wyniki zwiadu zaprezentowała / zaprezentował na zbiórce zastępu.
2. Zorganizowała / zorganizował wyprawę do ciekawego obiektu, opowiedziała
/ opowiedział o cechach charakterystycznych tej budowli, jej stylu i historii.
3. Zorganizowała / zorganizował zbiórkę poświęconą znanym polskim architektom.
4. Zaprojektowała / zaprojektował rozmieszczenie mebli i wystrój swego pokoju.

ARCHITEKT (* * *)
1. Umie opowiedzieć o prekursorach poszczególnych stylów w architekturze.
2. Wykonała / wykonał rejestr lub przewodnik po ciekawych budynkach nowoczesnych
i zabytkowych w swojej miejscowości lub gminie.
3. Zorganizowała / zorganizował wyprawę (zastępu lub drużyny) do innej miejscowości
w celu zwiedzenia ciekawych budowli. Przygotowała / przygotował wystawę
fotograficzną lub inną formę prezentacji ciekawych rozwiązań architektonicznych,
które mogłyby być zastosowane na tym terenie.
4. Pomogła / pomógł innym harcerkom/harcerzom w zaprojektowaniu urządzenia
ich pokoi.
5. Zaprojektowała / zaprojektował wygląd i rozmieszczenie namiotów oraz urządzeń
na obozie drużyny. Swój projekt przedstawiła / przedstawił radzie drużyny.

IGIEŁKA (*)
1. Wykonała / wykonał drobne prace: przyszyła/przyszył guziki do koszuli, obrębiła
/ obrębił chusteczkę, naszyła / naszył łatę na spodnie, zacerowała / zacerował
dziurę w swetrze.
2. Uszyła / uszył ręcznie lub na maszynie drobny przedmiot, np. łapki do garnków,
kieszeń na grzebienie w łazience, fartuszek kuchenny, worek na kapcie.
3. Wyszyła / wyszył swój monogram lub znaczek sprawności na rękawie munduru.

KRAWCOWA / KRAWIEC (* *)
1. Rozróżniła / rozróżnił podstawowe rodzaje tkanin: bawełna, wełna, jedwab,
sztuczne tworzywa.
2. Nauczyła / nauczył się szyć na maszynie. Uszyła/uszył według gotowego wykroju
spódnicę lub szorty, obrębiła / obrębił obrus, wszyła / wszył suwak, uszyła / uszył
poszewkę na poduszkę.
3. Nauczyła / nauczył się konserwować maszynę do szycia.
4. Uszyła / uszył chusty dla drużyny lub zastępu.

MISTRZYNI IGŁY / MISTRZ IGŁY (* * *)
1. Zaprezentowała / zaprezentował własny styl ubierania się, szyjąc samodzielnie
lub adaptując gotowe ubrania do własnych potrzeb.
2. Uszyła / uszył samodzielnie bluzkę, mundur, szorty lub spodnie, pobierając
uprzednio miarę i przygotowując wykrój.
3. Zorganizowała / zorganizował pokaz mody na zbiórce, wykorzystując ubrania
członków zastępu i posługując się aktualnymi żurnalami.
4. Przeprowadziła / przeprowadził w drużynie naukę podstaw szycia.

MISTRZYNI / MISTRZ RĘCZNYCH ROBÓTEK (* *)
1. Wykonała / wykonał różne prace: na drutach lub na maszynie dziewiarskiej lub
splotła/splótł makramę według własnego wzoru.
2. Przedstawiła / przedstawił na zbiórce zastępu lub drużyny własnoręcznie wykonane
prace.
3. Zorganizowała / zorganizował w drużynie (szczepie lub w szkole) wystawę robótek
ręcznych, zapraszając na nią znanych w okolicy mistrzów i mistrzynie.
4. Nauczyła / nauczył młodszych wykonania prostych makram.

PROJEKTANTKA MODY / PROJEKTANT MODY (* *)
1. Wymieniła / wymienił kilku polskich i zagranicznych projektantów mody.
2. Czyta systematycznie w czasopismach i w Internecie artykuły prezentujące aktualne
trendy w modzie.
3. Przedstawiła / przedstawił swoje zbiory projektów ubrań i wykrojów.
4. Przedstawiła/przedstawił zaprojektowany samodzielnie strój na zbiórce zastępu
lub drużyny.
5. Zaprezentowała/zaprezentował cztery stylizacje, np.: do szkoły (pracy), na dyskotekę,
na wycieczkę, na ważne spotkanie. Wyjaśniła / wyjaśnił w zastępie lub
drużynie zasady doboru stroju odpowiedniego do okazji, typu urody, sylwetki.

KOLEKCJONERKA / KOLEKCJONER (* * *)
1. Posiada własne zbiory.
2. Opracowała / opracował system katalogowania własnych zbiorów i posługuje się
nim, uzupełniając swoją kolekcję.
3. Skompletowała / skompletował specjalistyczną biblioteczkę i utrzymuje kontakty
z innymi kolekcjonerami o podobnym hobby.
4. Zorganizowała / zorganizował wystawę swoich eksponatów.

ROWERZYSTKA / ROWERZYSTA (*)
1. Potrafi jeździć na rowerze.
2. Zdobyła / zdobył kartę rowerową.
3. Konserwowała / konserwował rower przed wycieczką i po niej.
4. Uczestniczyła / uczestniczył w trzech całodniowych wycieczkach rowerowych.

CYKLISTA (* *)
1. Zna zasady bezpiecznego poruszania się pieszych i rowerzystów po drogach.
2. Zna budowę i potrafi konserwować rower. Potrafi zmienić dętkę.
3. Brała / brał udział w kilku wycieczkach rowerowych.
4. Wie, jaka jest różnica pomiędzy wymijaniem, omijaniem i wyprzedzaniem oraz
zna zasady pierwszeństwa przejazdu (m.in. na skrzyżowaniach). Poznała / poznał
dziesięć znaków poziomych (na jezdni) i pokazała / pokazał je zastępowi
podczas wycieczki po mieście.
5. Wykonała / wykonał planszę ze znakami drogowymi, obejmującą: 10 znaków
ostrzegawczych, 10 znaków zakazu, 12 znaków nakazu oraz 10 znaków informacyjnych.
Wytłumaczyła/wytłumaczył ich znaczenie na zbiórce zastępu.

ZNAWCA RUCHU DROGOWEGO (* * *)
1. W okresie próby systematycznie pełniła / pełnił służbę ruchu w miejscach i przy
okazjach tego wymagających.
2. Uczestniczyła / uczestniczył w spotkaniu z policjantem na temat bezpieczeństwa
na drogach i obowiązujących przepisów.
3. Zorganizowała / zorganizował wraz z zastępem zawody na rowerowym torze
przeszkód lub w miasteczku ruchu drogowego, popularyzując w ten sposób obowiązujące
przepisy w drużynie, szczepie lub szkole.
4. Zorganizowała / zorganizował dla młodszych kolegów pokaz prawidłowego poruszania
się po drogach, połączony z konkursem.

STRAŻNICZKA BEZPIECZEŃSTWA / STRAŻNIK BEZPIECZEŃSTWA (* *)
1. Zapoznała / zapoznał się, wspólnie z osobą dorosłą, ze stanem technicznym maszyn
używanych w gospodarstwie.
2. Spisała / spisał, jakich napraw należy dokonać, aby wszystkie urządzenia były
bezpieczne. Wnioski przedstawiła / przedstawił osobie dorosłej.
3. Zapoznała / zapoznał się ze znakami oznaczającymi niebezpieczne narzędzia,
miejsca oraz czynności.
4. Przygotowała / przygotował i przedstawiła / przedstawił na zbiórce drużyny zasady
bezpiecznego posługiwania się sprzętem w gospodarstwie.

MŁODY STRATEG
1. Zagrał co najmniej w trzy różne gry planszowe lub karciane, w tym przynajmniej
jedną o tematyce harcerskiej lub historycznej, dobrze zna zasady tych gier.
2. Wziął udział w turnieju gier planszowych lub karcianych.
3. Wie, na czym polega system szwajcarski.
4. Zaprezentował i zagrał z zastępem lub drużyną w wybraną przez siebie grę planszową
lub karcianą.

STRATEG
1. Zagrał w pięć różnych gier planszowych lub karcianych, w tym w co najmniej
dwie gry o tematyce historycznej lub harcerskiej. Potrafi wytłumaczyć ich zasady.
2. Na zbiórce drużyny zaprezentował historię, twórców oraz rodzaje gier planszowych
i karcianych.
3. Zorganizował w swoim środowisku (drużyna, szkoła, kółko zainteresowań) akcję
promującą gry planszowe i karciane.
4. Wziął udział w konkursie organizowanym przez wydawnictwo gier planszowych
lub karcianych.

TRZY KOŚCI
1. Zorganizował warsztaty dla co najmniej ośmiu osób na temat gier planszowych
i karcianych, przeprowadził podczas nich turniej w wybraną grę.
2. Opracował grę planszową lub karcianą z dziedziny swoich zainteresowań lub zaadaptował
już istniejącą grę. Upowszechnił grę w swoim środowisku (szczepie,
hufcu, szkole).
3. Wziął udział w konwencie lub festiwalu, którego tematów były gry planszowe
lub karciane.
4. Zorganizował wraz z zastępem lub drużyną akcję zarobkową, z której dochód
przeznaczył na zakup gry planszowej lub karcianej dla drużyny lub zastępu.

MISTRZ GRY (mistrzowska)
1. Zorganizował turniej gier planszowych lub karcianych na poziomie hufca, szkoły,
domu kultury.
2. Samodzielnie lub wraz z zespołem stworzył grę planszową lub karcianą o tematyce
harcerskiej i upowszechnił ją w środowisku harcerskim.
3. Zdobył fundusze na zakup pięciu gier lub pozyskał pięć gier dla swojego środowiska.
Regularnie powiększa zbiór gier drużyny (szczepu, hufca).
4. Stworzył grupę lub uczestniczy w grupie miłośników gier planszowych, z którą
regularnie prowadził otwarte spotkania i warsztaty gier.