ROBINSON (* *)
1. Przeprowadziła / przeprowadził w pobliżu obozu w samotności kilkugodzinną obserwację
życia lasu o wschodzie Słońca.
2. W dowolnej formie udokumentowała / udokumentował swoje spostrzeżenia (zauważone
zwierzęta i ich tropy, zjawiska przyrody, występujące rośliny chronione,
jadalne itp.), zaprezentowała / zaprezentował je na zbiórce zastępu.
3. Przygotowała / przygotował dla zastępu posiłek, korzystając z zebranych owoców
lasu.
4. Wraz z kolegą / koleżanką biwakowała / biwakował w pobliżu obozu przez 24 godziny.

LEŚNY CZŁOWIEK (* * *)
1. Odbyła / odbył samotną wędrówkę po lesie (od świtu do zmroku), żywiąc się
wyłącznie owocami lasu, odnalazła / odnalazł wyznaczone przez drużynowego
miejsce bez posługiwania się mapą, kierując się tylko znakami przyrody.
2. Korzystając z samotności, przemyślała / przemyślał swoje dotychczasowe życie
harcerskie.
3. Powróciła / powrócił niepostrzeżenie do ogniska i na podstawie obserwacji oraz
przemyśleń z wędrówki opowiedziała / opowiedział gawędę o życiu lasu.
4. W czasie tej wędrówki znalazła/znalazł ciekawe miejsce, by pokazać je potem
harcerkom / harcerzom z drużyny.

TRZY PIÓRA (mistrzowska)
1. Przeszła / przeszedł pomyślnie trzy próby − milczenia, głodu i samotności − przez
kolejne trzy doby:
▪ w czasie pierwszej doby powstrzymała / powstrzymał się od spożywania jakichkolwiek
pokarmów i napojów (z wyjątkiem czystej wody), uczestnicząc we
wszystkich zajęciach obozowych,
▪ w czasie drugiej doby zachowała / zachował całkowite milczenie,
▪ trzecią dobę spędziła / spędził w lesie, niezauważona / niezauważony przez ludzi,
żywiąc się pokarmem leśnym.

HARCOWNIK (*)
1. Uczestniczyła / uczestniczył w pięciu grach terenowych, przestrzegała / przestrzegał
obowiązujących w nich zasad.
2. Poznała / poznał 10 ćwiczeń rozwijających spostrzegawczość, refleks, pamięć.
3. Uczestniczyła / uczestniczył razem z zastępem w zawodach, turnieju, meczu lub
innej formie współzawodnictwa między zastępami.
4. Brała / brał udział w INO, grze ekologicznej lub biegu patrolowym.

ORGANIZATORKA HARCÓW / ORGANIZATOR HARCÓW (* *)
1. Przeprowadziła / przeprowadził dziesięć gier terenowych i sportowych, ucząc
kolegów zasad w nich obowiązujących.
2. Zorganizowała / zorganizował dla zastępu (drużyny) ćwiczenia typu „kim” w harcówce
i w terenie.
3. Zorganizowała / zorganizował mecz, olimpiadę lub inne zawody między zastępami.
4. Prowadzi własny notatnik zawierający zbiór gier i ćwiczeń do wykorzystania
w pomieszczeniu i w terenie.

MISTRZYNI HARCÓW / MISTRZ HARCÓW (* * *)
1. Przedstawiła / przedstawił zestaw gier i ćwiczeń, zebranych w czasie próby.
2. Przeprowadziła / przeprowadził po kilkanaście gier terenowych i świetlicowych
w drużynie (szczepie) lub dla dzieci spoza ZHP.
3. Przygotowała / przygotował trasę i program harcerskiego biegu terenowego,
sprawdzającego znajomość technik harcerskich.
4. Nauczyła / nauczył młodszych kilku gier i ćwiczeń do wykorzystania na zbiórkach
i w szkole.
Funkcję sprawności mistrzowskich pełnią uprawnienia animatora pedagogiki zabawy
„Klanza” i uprawnienia sędziego INO.

ZNAWCA OBRZĘDÓW I ZWYCZAJÓW DRUŻYNY (*)
1. Poznała / poznał znaczenie słów „zwyczaje” i „obrzędy”.
2. Poznała / poznał historię swojej drużyny.
3. Dotarła / dotarł do kroniki lub kronik drużyny, przeczytała / przeczytał je.
4. Pozyskane informacje dotyczące zwyczajów swojej drużyny przedstawiła
/ przedstawił na zbiórce zastępu.
5. Poznała / poznał harcerskie piosenki śpiewane w drużynie, nauczyła / nauczył się
ich.

ZNAWCA ZWYCZAJÓW I TRADYCJI HARCERSTWA (* *)
1. Wie, jak powstała pieśń „Wszystko, co nasze”.
2. Wie, skąd wywodzi się tradycja pozdrowienia „czuwaj” i co ono oznacza. Przygotowała
/ przygotował krótką gawędę dla zastępu na ten temat.
3. Poznała / poznał harcerskie zwyczaje związane z ogniskiem, napisała/ napisał
artykuł do gazetki hufca (drużyny, szkoły) o tych zwyczajach.
4. Zna pieśni obrzędowe, np. „Bratnie słowo”, „Płonie ognisko”. Nauczyła / nauczył
młodszą harcerkę /młodszego harcerza tych pieśni.
5. Zorganizowała / zorganizował przedsięwzięcie dotyczące historii lub tradycji
harcerstwa (dla harcerzy, społeczności lokalnej, koleżanek i kolegów w szkole).

BI-PI (*)
1. Wie, co oznacza zwyczaj zawiązywania węzełka na chuście. Przestrzega tego
zwyczaju.
2. Wie, do jakich organizacji skautowych należy ZHP oraz jakie są ich symbole
(lilia i koniczyna). Zaprezentowała / zaprezentował je drużynie (np. w postaci
prezentacji multimedialnej lub planszy do harcówki).
3. Poznała / poznał życiorys twórcy skautingu gen. Roberta Baden-Powella. Podczas
zbiórki zastępu przedstawiła / przedstawił w dowolnej formie jedną z jego przygód.

LILIA I KONICZYNA (* *)
1. Zna symbolikę skautowej lilijki i koniczynki, wie, jak wyglądają oraz jaka jest
ich historia.
2. Wie, kiedy powstał skauting i kto go założył.
3. Wie, co oznaczają skróty WOSM i WAGGGS (nauczyła/nauczył się pełnej nazwy
obu organizacji w języku angielskim).
4. Zdobyła / zdobył informacje o organizacji skautowej w wybranym kraju. Wybrane
informacje przedstawiła / przedstawił na zbiórce drużyny
5. Wzięła / wziął udział w przygotowaniu zbiórki z okazji Dnia Myśli Braterskiej.
Wysłała / wysłał kartkę z życzeniami do wybranej organizacji skautowej, drużyny
lub skauta.

ZNAWCA SKAUTINGU (* * *)
1. Zna historię skautingu − wie, jak powstał skauting i jak rozwinął się w ruch ogólnoświatowy.
2. Wie, na czym polega działanie światowych organizacji skautowych (WOSM
i WAGGGS).
3. Zna najważniejsze organizacje skautowe działające w krajach europejskich.
4. Dobrze poznała / poznał wybraną organizację skautową − zna jej historię
i współczesną działalność, nawiązała / nawiązał kontakt ze skautami tej organizacji.
5. Samodzielnie przygotowała / przygotował zbiórkę na temat skautingu.

RZECZNICZKA DRUŻYNY / RZECZNIK DRUŻYNY (* * *)
1. Zdobyła / zdobył podstawową wiedzę dotyczącą przekazu informacji, dowiedziała
/ dowiedział się, jak należy formułować informacje.
2. Zredagowała / zredagował kilka ogłoszeń lub informacji związanych z działalnością
drużyny, wywiesił je w szkole, w hufcu lub zamieścił na stronie internetowej
drużyny.
4. Napisała / napisał artykuł o drużynie do lokalnego pisma (wychodzącego w mieście,
gminie lub powiecie).
5. Systematycznie pisze artykuły o drużynie do gazetki hufca (gazetki szkolnej) lub
zamieszcza teksty na stronie internetowej drużyny.

RZECZNIK HARCERSTWA (mistrzowska)
1. Przeczytała / przeczytał trzy pozycje książkowe dotyczące przekazywania informacji.
2. Poznała / poznał specyfi kę strony internetowej ZHP, śledziła / śledził na bieżąco
informacje dotyczące ZHP.
3. Napisała / napisał artykuł do lokalnej gazety o przebiegu dowolnego przedsięwzięcia
hufca, chorągwi.
4. Zaprosiła / zaprosił lokalnych dziennikarzy i opiekowała / opiekował się nimi
w czasie imprezy hufca.
5. Ukończyła / ukończył warsztaty dziennikarskie. Uczestniczy w pracach zespołu
promocji i informacji w hufcu lub w chorągwi.

ZNAWCA MUSZTRY (* *)
1. Zapoznała / zapoznał się z zasadami musztry.
2. Nienagannie wydaje i wykonuje komendy.
3. Przeprowadziła / przeprowadził zajęcia z musztry z zastępem lub drużyną.
4. Brała / brał udział w pokazie musztry zastępu, drużyny lub obozu.

MISTRZYNI MUSZTRY / MISTRZ MUSZTRY (* * *)
1. Poznała / poznał regulamin musztry i ceremoniału harcerskiego, przestrzega go.
2. Przygotowała / przygotował drużynę do uroczystości na placu, ucząc musztry
i dopilnowując regulaminowego umundurowania.
3. Przeprowadziła / przeprowadził pokaz musztry drużyny.
4. Przeprowadziła / przeprowadził szkolenie zastępowych z zakresu musztry.

WARTOWNICZKA / WARTOWNIK (* *)
1. Zna i stosuje zasady służby wartowniczej ZHP.
2. Pełniła / pełnił bez zarzutu służbę wartowniczą łącznie przez 12 godzin w nocy
i 8 godzin w dzień.
3. Pełniła / pełnił wartę na posterunku honorowym podczas trwania uroczystości.
4. Wie, jakie znaczenie ma służba wartownicza dla bezpieczeństwa osób i mienia
znajdującego się na terenie obozu (biwaku).
5. Brała / brał udział w przynajmniej pięciu grach doskonalących czujność, spostrzegawczość
itp.

DOWÓDCA WARTY (* * *)
1. Zdobyła / zdobył sprawność „wartownika”.
2. Pełniła / pełnił funkcję dowódcy warty (instruktora służbowego na obozie, biwaku).
Pokierowała / pokierował budową wartowni obozowej.
3. Potrafi rozstawić wartowników, dokonać zmiany warty. Dokonała / dokonał zmiany
wartowników na posterunku honorowym podczas trwania uroczystości.
4. Zorganizowała / zorganizował co najmniej pięć gier doskonalących czujność oraz
spostrzegawczość.
5. Opiekowała / opiekował się harcerką / harcerzem zdobywającą / zdobywającym
sprawność „wartownika”.

OGNIK (*)
1. Zapoznała / zapoznał się ze znaczeniem odkrycia i poskromienia ognia.
2. Pod opieką zastępowej / zastępowego ułożyła / ułożył ognisko i rozpaliła / rozpalił
je.
3. Pełniła / pełnił funkcję strażnika ognia.
4. Zna gatunki drewna odpowiedniego do budowania ognisk harcerskich.
5. Zatarła / zatarł ślady ogniska po jego wygaszeniu, zabezpieczyła / zabezpieczył
zapałki przed zamoknięciem.

STRAŻNICZKA OGNIA / STRAŻNIK OGNIA (* *)
1. Pełniła / pełnił trzy służby przy ognisku, umiejętnie podkładając drwa lub gałęzie,
regulując wysokość płomienia i ograniczając iskrzenie.
2. Poznała / poznał przepisy przeciwpożarowe na obozach i biwakach. Dowiedziała
/ dowiedział się, jak ugasić na człowieku płonące ubranie. Nauczyła / nauczył
się posługiwać podstawowym sprzętem gaśniczym.
3. Poprawnie zbudowała / zbudował podstawowe stosy ogniskowe.
4. Poznała / poznał obrzędowość związaną z harcerskim ogniskiem.
5. Rozróżnia trzy podstawowe stopnie oparzenia i potrafi udzielić pierwszej pomocy
w przypadku oparzenia.

MISTRZYNI OGNISK / MISTRZ OGNISK (* * *)
1. Rozpoznaje różne gatunki drewna. Wie, czym się charakteryzują i jak się palą.
2. Wygłosiła / wygłosił gawędę na temat ognia i zasad zachowania się przy ognisku
harcerskim.
3. Przygotowała / przygotował strażników ognia do pełnienia obowiązków przy
ognisku.
4. Poznała / poznał różne rodzaje stosów ogniskowych, nauczyła / nauczył się je
układać.
5. Nauczyła / nauczył się rozpalać ognisko w trudnych warunkach atmosferycznych
(wiatr, deszcz, śnieg).